Wielka Brytania to atrakcyjne miejsce dla polskich przedsiębiorców oraz pracowników. Pamiętaj jednak, że do założenia samozatrudnienia potrzebny jest Ci numer NIN. Co oznacza ten skrót? Kiedy i jak uzyskać ten numer? Jakie funkcje pełni? Odpowiedzi na te oraz wiele innych pytań znajdziesz w poniższym artykule. Sprawdź, co warto wiedzieć o numerze NIN.
Numer NIN – podstawowe informacje
Aby założyć firmę Self-Employed albo rozpocząć studia w Wielkiej Brytanii, musisz uzyskać numer NIN, czyli National Insurance Number. To brytyjski odpowiednik polskiego NIP-u – NIN służy więc identyfikacji podatnika. Dzięki niemu uzyskasz rejestrację w systemie podatkowym oraz systemie ubezpieczeń społecznych, zatem z powodzeniem możesz ubiegać się o różne świadczenia. NIN działa także jako numer referencyjny do komunikacji z Departament of Work and Pensions.
Każdy kod tego rodzaju ma taką samą konstrukcję. Numer NIN składa się kolejno z dwóch liter, sześciu cyfr i jednej litery. Przykładowy numer NIN w Wielkiej Brytanii to więc AB123456C.
Brexit a numer NIN
Przed Brexitem Polacy mogli aplikować o numer NIN niemal od razu po przybyciu do UK. Obecnie ten proces jest bardziej skomplikowany. Dzisiaj mieszkańcy Unii Europejskiej muszą uzyskać odpowiednią wizę, zanim rozpoczną legalną pracę lub naukę w Wielkiej Brytanii. Status osoby osiedlonej można zdobyć po przebywaniu w kraju przez co najmniej 5 lat. Co więcej, czas na złożenie wniosku o uzyskanie statusu osoby osiedlonej minął 30.06.2021 roku. Aby zdobyć numer NIN trzeba być rezydentem UK.
Jeśli chcesz uzyskać numer NIN, musisz mieć prawo do pracy i przebywania na terenie kraju, czyli obywatelstwo, status rezydenta lub wizę pracowniczą. Do wizy potrzebny Ci będzie natomiast dokument Certificate of Sponsorship od pracodawcy w Wielkiej Brytanii.
Do czego potrzebne jest nadanie numeru ubezpieczenia społecznego?
- Do pracy – jeśli poszukujesz pracy, znalezienie jej w Anglii bez numeru ubezpieczenia społecznego jest dość trudne. W niektórych przypadkach pracodawca może Cię zatrudnić w trakcie wnioskowania o nadanie numeru NIN.
- Do założenia firmy Self-Employed – zamierzasz pracować jako osoba samozatrudniona? Musisz złożyć wniosek o numer NIN w UK, aby rozliczać podatek i odprowadzać składki na ubezpieczenie społeczne.
- Do pobierania świadczeń – numer ubezpieczenia społecznego służy do prawidłowego odprowadzania składek, a także uzyskania emerytury, świadczeń socjalnych oraz korzystania ze służby zdrowia.
- Aby ubiegać się o kredyt studencki – podjęcie legalnego zatrudnienia wymaga numeru NIN, jeśli jednak nie pracujesz, ale studiujesz, nadanie NIN pozwoli Ci wnioskować o przyznanie kredytu studenckiego. Ponadto potrzebujesz NIN do uzyskania grantów naukowych.
- Do założenia konta bankowego – przy zakładaniu osobistego konta bankowego bank wymaga od Ciebie National Insurance Number. Numer nie jest wymagany przy zakładaniu konta dla firmy Ltd.
Co ciekawe, numer NIN nie jest wymagany przy zakładaniu spółki Ltd. – taką firmę może bowiem założyć w Anglii rezydent innego kraju. W tej sytuacji potrzebujesz wyłącznie angielskiego adresu siedziby firmy oraz dowodu tożsamości.
Jak wyrobić numer NIN w UK?
Jeśli chcesz uzyskać numer NIN do pracy w Wielkiej Brytanii, musisz mieć adres zamieszkania w UK oraz wizę pracowniczą, status osoby osiedlonej lub obywatelstwo. Urząd poinformuje Cię, jakie dokumenty są niezbędne. Potwierdzenie miejsca zamieszkania trzeba przekazać urzędowi np. w formie wyciągu z banku, umowy o wynajem czy rachunku za media. Potrzebujesz także brytyjskiego numeru telefonu. Pamiętaj, że procedura nadania numeru NIN w urzędzie jest całkowicie bezpłatna.
- Zgromadź niezbędne dokumenty potwierdzające Twoją tożsamość (paszport, inne dokumenty ze zdjęciem) oraz inne, wskazane przez urząd.
- Wypełnij wniosek online albo skorzystaj z formularza CA5403, aby aplikować o NIN pocztą.
- Po złożeniu wniosku poczekaj na odpowiedź z urzędu.
- Poczekaj na przyznanie numeru NIN.
Proces uzyskania numeru NIN może potrwać nawet 8 tygodni. W tym czasie urząd poinformuje Cię o nadaniu National Insurance Number. Decyzje odmowne są dość rzadkie i dotyczą sytuacji, w których wnioskujący nie mógł potwierdzić podanych we wniosku informacji.
Jak w praktyce wygląda spotkanie z urzędnikiem? Evidence of Identity
Kiedy zbliża się termin spotkania z urzędnikiem, zgromadź wszystkie potrzebne dokumenty. Podanie dodatkowych informacji może przyspieszyć Twoją aplikację. Zabierz więc ze sobą (w oryginałach):
- dowód osobisty, paszport lub prawo jazdy,
- dokument potwierdzający możliwość rozpoczęcia pracy, np. poświadczenie nadania statusu rezydenta (Settled Status),
- dokumenty potwierdzające, że mieszkasz w Wielkiej Brytanii.
Rozmowa ma na celu potwierdzenie Twojej tożsamości – nie musisz więc martwić się opinią żadnej komisji czy jury. Urzędnik może zadać Ci kilka pytań – poniżej znajdziesz ich przykłady.
- Jak długo mieszkasz w Wielkiej Brytanii i jak długo planujesz zostać?
- Do czego jest Ci potrzebny NIN?
- Czy wcześniej przyznano Ci numer NIN w UK?
- Jakiej jesteś narodowości?
Nie mówisz zbyt dobrze po angielsku? Z powodzeniem możesz przybyć na spotkanie z tłumaczem albo inną zaufaną osobą, która przełoży Twoją rozmowę z urzędnikiem.
Zgubiony numer NIN?
Jeśli masz wyrobiony NIN, ale go nie pamiętasz, nie martw się – bardzo szybko możesz go znaleźć. Nie możesz wyrobić go ponownie, ponieważ numer NIN nadaje się raz w życiu. Przypisany Ci kod widnieje na poniższych formularzach:
- P60 od pracodawcy po zakończeniu roku podatkowego,
- P45 od pracodawcy po zakończeniu pracy w danym przedsiębiorstwie,
- payslip, czyli odcinek płac,
- Self Assessment Tax Return, czyli roczne zeznanie podatkowe,
- oficjalna korespondencja z HMRC lub Department for Work and Pensions.
W przypadku, kiedy nie masz tych dokumentów, możesz uzyskać list potwierdzający numer NIN. Zrobisz to przez stronę internetową HMRC, korzystając ze swojego osobistego konta podatkowego.
National Insurance Number – Podsumowanie
Proces przyznania numeru do identyfikacji podatnika składa się z kilku kroków, które każda osoba chcąca rozpocząć pracę w UK musi podjąć. Mimo skomplikowanego procesu warto to zrobić – w przyszłości możesz korzystać z brytyjskiej emerytury czy renty nawet po powrocie do Polski.
FAQ:
- Czym jest numer NIN w UK?
National Insurance Number służy do identyfikacji podatnika. Dzięki niemu podejmiesz legalne zatrudnienie, założysz firmę self-employed, rozliczysz się z podatku i nie tylko. NIN jest niezbędny do ubiegania się o świadczenia społeczne, kredyt studencki, emeryturę, a także otwarcie osobistego konta bankowego.
- Jak zdobyć numer NIN?
Po Brexicie, aby uzyskać numer NIN, musisz posiadać pozwolenie na pracę w UK, czyli wizę pracowniczą, status rezydenta albo brytyjskie obywatelstwo. Możesz wypełnić wniosek online lub skorzystać z formularza CA5403, aby otrzymać NIN pocztą.
- Czy NIN można załatwić w Polsce?
Nie. W praktyce o nadanie numeru NIN mogą wnioskować osoby zamieszkujące Wielką Brytanię od co najmniej 5 lat.
- Gdzie znajdę numer NIN?
Jeśli nie pamiętasz swojego numeru ubezpieczenia społecznego, sprawdź payslipy lub inne dokumenty od pracodawcy, zeznanie podatkowe albo oficjalną korespondencję z HMRC. Możesz także sprawdzić swój numer NIN przez internet.
Czy osoba w wieku 84 lata będąca pod opieką rodziny i mająca swoją emeryturę z Polski ,musi mieć nadany NIN przebywając w UK?
Osoba w wieku 84 lat, posiadająca emeryturę z Polski i będąca pod opieką rodziny w UK, nie musi koniecznie mieć nadanego National Insurance Number (NIN) w Wielkiej Brytanii.
National Insurance Number jest głównie wymagany dla osób, które pracują lub planują pracować w UK, a także dla tych, którzy ubiegają się o świadczenia związane z systemem ubezpieczeń społecznych. Osoby korzystające jedynie z emerytury z Polski mogą nie być zobowiązane do posiadania NIN.
Witam,
Moja partnerka uzyskala pre-settled status 3 lata temu. Czy to kwalifikuje ja do uzyskania NIN?
Tak, posiadanie pre-settled statusu w Wielkiej Brytanii może kwalifikować Twoją partnerkę do uzyskania National Insurance Number (NIN). National Insurance Number jest to numer ubezpieczenia społecznego, który jest niezbędny do opłacania składek ubezpieczenia społecznego oraz do korzystania z usług publicznych w Wielkiej Brytanii, takich jak system opieki zdrowotnej NHS czy zasiłki. Posiadając pre-settled status, Twój partner może być uznany za osobę zamieszkującą w Wielkiej Brytanii, co uprawnia ją do ubiegania się o NIN.
Czy te przepisy aby nie uległy zmianie w 2023 w zakresie możliwości uzyskania NIN dla tzw. pracy zdalnej?
Ponoć obecnie można założyć LTD dla tzw. pracy zdalnej BEZ posiadania NIN i można w ten sposób wyrobić sobie uprawnienia emerytalne.
Firme Ltd na terenie UK moze zalozyc osoba nie bedaca rezydentem UK, nie musi w tym celu posiadac numeru NI a jedynie adres firmy na terenie tego kraju, ten przepis nie ulegl zmianie. Zaloznie jednak firmy Ltd na terenie UK przez osobe nie bedacej rezydentem nigdy nie nadawalo i nadal nie nadaje uprawnien emertytalnych. Te nabywa jedynie rezydent UK posiadajacy numer NI, zarabiajacy powyzej okreslonego prawnie progu czy to jako osoba zatrudniona (np. przez firme Ltd jako dyrektor) lub samozatrudniona (self-employed).
Mam wraz z mężem nadane numery NIN. Kiedy nasze dziecko urodzone w Anglii w wieku 1,5 roku zostało zdiagnozowane z problemu rozwojowymi podjęliśmy decyzję o powrocie do Polski. W sumie ja pracowałam w Anglii przez 4 lata, a mąż 5 lat. Do Polski wróciliśmy w 2018 roku. Teraz chcielibyśmy wrócić do Anglii. Czy też potrzebujemy wizy pracowniczej i listów od pracodawcy?
Przepisy dotyczące imigracji w Wielkiej Brytanii uległy zmianie po zakończeniu okresu przejściowego Brexitu w grudniu 2020 roku. Osoby, które chcą wrócić do Wielkiej Brytanii do pracy, a nie posiadają statusu osoby osiedlonej (settled status) lub pre-settled status, mogą potrzebować wizy pracowniczej.
Oto kilka kroków, które warto rozważyć:
1. Sprawdź status imigracyjny: Jeśli przed wyjazdem z Wielkiej Brytanii zarejestrowaliście się w systemie EU Settlement Scheme i otrzymaliście status osoby osiedlonej lub pre-settled, możecie wrócić i pracować bez potrzeby uzyskania wizy. Status osoby osiedlonej jest przyznawany tym, którzy przebywali w Wielkiej Brytanii przez co najmniej 5 lat, a status pre-settled tym, którzy przebywali krócej.
2. Wiza pracownicza: Jeśli nie aplikowaliście o status w ramach EU Settlement Scheme lub nie kwalifikujecie się do niego, prawdopodobnie będziecie potrzebowali wizy pracowniczej. Wielka Brytania wprowadziła system oparty na punktach dla pracowników przyjeżdżających do pracy. Aby ubiegać się o taką wizę, zazwyczaj potrzebne jest potwierdzenie zatrudnienia od pracodawcy w Wielkiej Brytanii (Certificate of Sponsorship).
3. Zaplanuj proces aplikacyjny: Proces uzyskania wizy może być czasochłonny i wymagać różnych dokumentów, takich jak dowody finansowe, oferta pracy od sponsora w Wielkiej Brytanii oraz ewentualnie potwierdzenie znajomości języka angielskiego.